Lista aktualności Lista aktualności

Mamy 70 lat!

W tym roku Nadleśnictwo Katowice obchodzi 70-lecie swej działalności.

Jakkolwiek nadleśnictwo o nazwie Katowice utworzono nominalnie 1 stycznia 1974 r., to jednak jest ono sukcesorem – spadkobiercą trzech nadleśnictw utworzonych tuż po II wojnie światowej, czyli w 1945 r. Były to nadleśnictwa: Panewnik, Murcki i Imielin, które 29 lat później połączono w jedno, właśnie w Nadleśnictwo Katowice i teraz stanowią one trzy obręby naszej jednostki. Dlatego historię Nadleśnictwa Katowice wywodzimy od 1945 r., a wiek jego liczymy na 70 lat.

 

Lasy, które weszły w zarząd nowopowstałych w 1945 r. trzech nadleśnictw, wcześniej należały do różnych właścicieli, ale łączyło je jedno -  gospodarka leśna była bardzo mocno uzależniona od zmiennego zapotrzebowania na drewno (dla hut i kopalń śląskich). Lasy te stanowiły dobra wielu właścicieli, a przede wszystkim: Jana Henryka XV Księcia Pszczyńskiego – ok 8 tys. ha. Co ciekawe, wspomniany Książę Pszczyński już wcześniej, bo w 1937 r. zrzekł się 56 proc. powierzchni swych dóbr (czyli ok. 21 tys. 602 ha lasów) w zamian za… zaległości podatkowe.

 

Sporo ciekawostek wiąże się również z lokalizacją, a także samymi budynkami, które dziś stanowią naszą siedzibę. Kiedyś należały one do zarządu Huty „Ida" . Później była tu leśniczówka, a po wojnie siedzibę Nadleśnictwa Panewnik zorganizował tu pierwszy jego nadleśniczy – Józef Wiśnicki. Dziś natomiast budynki te stanowią siedzibę oraz zaplecze warsztatowe, edukacyjne i mieszkalne Nadleśnictwa Katowice.

 

Warto przypomnieć, że ostatnimi przed połączeniem nadleśniczymi byli: w Nadleśnictwie Panewnik - Bronisław Palkiewicz, w Nadleśnictwie Murcki - Ryszard Bartosz, a w Nadleśnictwie Imielin - Stefan Jurewicz. Natomiast funkcję Nadleśniczego w Nadleśnictwie Katowice pełnili do tej pory:  wspomniany Bronisław Palkiewicz (w latach 1974-1986), potem Bogdan Gieburowski (1987-1988), Romuald Jurzykowski (1988-1992), ponownie Bogdan Gieburowski (1992-2001), a obecnie - od grudnia 2001 roku, funkcję tę pełni Tadeusz Norman.

Dodać warto, że z powierzchni jaką dysponowały trzy utworzone w 1945 r. nadleśnictwa tj. 16 tys. 670 ha, obecnie w zarządzie Nadleśnictwa Katowice pozostaje 14 tys. 400 ha. Obszar ponad 2 tys. ha lasów zajęty został pod rozbudowę przemysłu Górnego Śląska. Usytuowanie lasów w regionie wielce uprzemysłowionym, zwłaszcza w związku z intensywną industrializacją i urbanizacją w latach 60-tych i 70 –tych ubiegłego stulecia, wymusiło potrzebę przebudowy najbardziej uszkodzonych i zagrożonych przez przemysł obszarów. Wymogiem było więc utrzymanie zieleni i wprowadzenie szczególnych zasad prowadzenia gospodarki leśnej. W tym celu utworzono Leśny Pas Ochronny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, a w lasach zastępowano mało odporne na wyziewy hut, koksowni i kopalń gatunki iglaste gatunkami liściastymi. W rezultacie udział gatunkowy iglaków zmniejszył się z 80 proc. - w latach 60-tych do 39 proc. - dziś.Wprowadzano wtedy również bardziej odporne gatunki obce, takie jak: sosna czarna, sosna wejmutka, dąb czerwony.

Sytuacja uległa zmianie w okresie transformacji ustrojowej i w związku z wprowadzanymi nowymi technologiami przemysłowymi – mniej szkodliwymi dla środowiska. Z początkiem lat '90-tych zaczęliśmy zastępować obce gatunki rodzimymi dębami, bukami, jodłami, dostosowując je do charakteru siedlisk i dążąc do wzrostu produkcyjności. Nastał czas przyrostu zasobów leśnych.

W efekcie tych przemian i przebudowy, nasze lasy, dawniej w przeważającej części iglaste, obecnie są bogatsze gatunkowo - z dużym udziałem drzew liściastych. Przeważają młode drzewostany, wymagające prowadzenia zabiegów hodowlanych. Żyzność siedlisk sprzyja działaniom leśników, a zwiększenie bioróżnorodności świata roślin wzmogło naturalną odporność ekosystemów leśnych wystawionych w tym regionie na niekorzystny wpływ industrializacji.

Nasze lasy, w związku z położeniem w centralnej części aglomeracji śląskiej, spełniają ogromną rolę środowiskowo-twórczą jak również służy rekreacji i turystyce. Już w latach 70-tych, po utworzeniu Leśnego Pasa Ochronnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego na terenie naszych lasów utworzono 12 ośrodków wypoczynkowych, które zmieniły właścicieli i w większości funkcjonują do dziś.

Realizując postanowienia ustawy o lasach dotyczące udostępnienia lasów dla ludności wspólnie z samorządami, społecznością lokalną, jednostkami oświatowymi wyznaczyliśmy 83 km ścieżek rowerowych, 28 km tras konnych i 124 km szlaków turystycznych, a także pięć leśnych ścieżek edukacyjnych. Miłośnicy przyrody mają też znakomitą sposobność obcowania z cennymi zbiorowiskami roślinnymi w rezerwatach przyrody (Las Murckowski utworzony w 1953 roku i powiększony z 7 ha do ok. 100 ha i Rezerwat Ochojec – utworzony w 1982 r.), w zespołach przyrodniczo-krajobrazowych (Źródła Kłodnicy, Uroczysko Buczyna, Dolina Rzeki Jamny i Wzgórze Kamionka) czy na użytkach ekologicznych (Płone Bagno i Bażanciarnia) Tu warto również podkreślić dobre gospodarowanie przestrzenią ze strony samorządów, które doceniają środowiskotwórczą rolę lasów, co znakomicie widać na przykładzie miasta Katowice, którego aż 42 proc. powierzchni stanowią lasy. To przykład do naśladowania dla innych miast, w całym kraju.

Mówiąc o przemianach jakie następowały w gospodarowaniu lasami, dziś przez nas zarządzanymi, trzeba też przypomnieć krótko zmiany organizacyjno-prawne Lasów Państwowych, jakie zaszły w ostatniej dekadzie ub. stulecia. Wraz z wejściem w życie, z dniem 1 stycznia 1992 roku Ustawy o lasach, Lasy Państwowe stały się jedną wspólną w skali kraju firmą, a nadleśnictwa są w tej chwili podstawowymi jednostkami organizacyjnymi w PGL LP, w których nadleśniczy samodzielnie prowadzi gospodarkę leśną oraz reprezentuje Skarb Państwa w stosunkach cywilno-prawnych i ponosi pełną odpowiedzialność za powierzone mienie. Natomiast dyrekcje regionalne LP są jednostkami nadzorującymi i koordynującymi pracę nadleśnictw. W konsekwencji tych przekształceń  i równolegle do postępującej prywatyzacji w gospodarce całego kraju, zachodziły zmiany również w organizacji wykonawstwa prac leśnych. Otóż, w latach ubiegłych tj. do 1990 r. zatrudnialiśmy średnio kilkaset osób rocznie, z czego większość stanowili pracownicy na stanowiskach robotniczych. Obecnie zatrudnienie zmalało kilkukrotnie, to efekt prywatyzacji prac leśnych, która rozpoczęła się w 1991 roku i która sprawiła, że obecnie prace w naszych lasach wykonuje 7 zakładów usług leśnych, zatrudniających kilkadziesiąt osób.

Postęp techniczny i zmiany w organizacji wykonawstwa prac leśnych, spowodowały wzrost wydajności pracy, poprawę jakości wykonywanych zadań i w sumie skorzystali na tym ludzie zatrudnieni w lasach  i sam las.

Wypada też pochwalić się, że w latach 2004 - 2010 budynki administracyjne Nadleśnictwa poddaliśmy kompleksowej modernizacji, efektem której było m.in. odrestaurowanie i odtworzenie dawnej architektury ponad 150-letniego budynku głównego oraz utworzenie Leśnego Kompleksu Edukacyjnego, w tym Leśnej Sali Edukacyjnej którą wyposażono w nowoczesną ekspozycję i system multimedialny. Za remont ten Nadleśnictwo otrzymało nagrodę w ogólnopolskim konkursie „Modernizacja Roku 2010", a w naszych obiektach dydaktycznych prowadzimy edukację przyrodniczo-leśną, która przysparza nam wiele satysfakcji, a i pochwał. Rocznie odwiedza nas ponad 25 tys. dzieci i młodzieży, także dorosłych, co niewątpliwie jest dużym osiągnięciem nawet w skali kraju.